“Birçok filozof ve kedi tanıdım, kedilerin bilgeliği daha üstündü. ”
Kedi Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Bir kedi almaya karar verdiniz fakat en doğru kararın ne olacağını bilemiyorsanız bu yazımız tam sizin için! Yıllar içerisinde hem kendi tecrübelerim hem de muhatap olduğum sorular ışığında tereddütlerinizi giderip en doğru kararı vermenizde size yol göstermeye çalışacağım. Ve başlıyoruz:)
Cins Kedi mi Sokak Kedisi mi? Satın Alma Sahiplen!
Kedinizin cins kedi mi yoksa sokak kedisi mi olacağı tamamiyle sizin beklentilerinizle ilgilidir. Çoğu insan kedilerin karakteri olmaz diye düşünse de her kedinin farklı bir kararkteri ve yetiştiği ortama göre şekillenen davranışları vardır. Eğer beklentiniz hareketli ve oyuncu bir kediyse seçiminizi sokak kedisi ya da barınaklardaki kedilerden yapmanız en makuludür. Sokaktan veya barınaktan kedi sahiplenmenin bir başka güzel yanı da o hayvanlara yuva olmak ve barınacak yer sağlamaktır. Dünyada içine doğduğu şartlardan ötürü şansızlık yaşayan her insan gibi hayvanlar için de aynı durum söz konusudur. Çoğu zaman itilip kakılan, sokak köpekleri ya da diğer dominant kediler tarafından zarar verilen (hatta öldürülen), trafik kazalarına kurban giden bu hayvanları beton şehir ortamlarından kurtarmak elimize geçen bir iyilik fırsatı olabilir. Çok sakin ya da görüntü itibariyle çok güzel bir kedi aramıyorsanız cins kedi yerine sokakların sahipsiz çocuklarına yuva olmanız tavsiyemizdir. Spesifik bir özellik aramıyorsanız sokaklardan dahi çok güzel kedilere sahip olabilirsiniz. Ayrıca sanılanın aksine dünyadaki kedi birlikleri/federasyonları sadece cins kedilerle değil herhangi bir ırka mensup edilemeyen ve melez dediğimiz sokaklarda doğal seleksiyonla ortaya çıkan soylarla da ilgilenmektedir. TICA (The International Cat Association- www.tica.org ) melez kedilerin de soy takibini yapmaktadır. Melez kedinizle uluslarlarası kedi birlikleri/federasyonlarının yarışmalarına katılabilir ve kedinizin profesyonel bakımıyla ilgili derneklerden destek alabilirsiniz.
Hareketli kediler size göre değil ve yoğun iş temposundan evde az vakit geçirebiliyorsanız eve uyumlu, sakin, kendi başına vakit geçirebilen cins kediler tercihiniz olabilir. Irklara göre karakterleri farklılaşabilen kediler, doğduğu ve yetiştiği ortama göre de sosyalleşmektedirler. İnsanla iç içe büyüyen bir yavrunun kafeste doğup büyüyen bir yavruyla aynı derecede insancıl olmayacağını tahmin edebilirsiniz. Kedi yetiştiriciliğini çoğaltıcılıktan ayıran yegane taraf olan kedilerin psikolojik gelişimleri tamamıyla insanla olan ilişkilerine göre şekillenmekte ve güven duyguları gelişmektedir. Kedinin doğduğu ortam insanla ilk muhatap olduğu ortamdır ve ilk adımlar çok önemlidir. Sokakta kedilerin hırçın olma sebebi çoğunlukla insandan zarar görmüş olmaları ve güven duygularını kaybetmiş olmalarındandır. Unutmayın ki kediler kolay güvenen ve unutan hayvanlar değillerdir!
Kedi Alırken Uzun Tüylü Kedi mi Yoksa Kısa Tüylü Kedi mi Almalı?
Kediler tüy yapılarına göre sınıflandırılmaktadır. Irklara göre tüy yapıları çeşitli boylarda olmaktadır. Çoğu zaman aynı genetik koda sahip kediler sadece tüyünün uzunluğuna göre ayrı bir ırk kategorisinde değerlendirilip şecere sisteminde farklı kodlandırılmaktadır. Örneğin uzun tüylü bir İskoç kedisi ( Scottish Fold) huy olarak ve genetik olarak scottish fold olsa da şecere sisteminde Highland Fold( Uzun Tüylü İskoç Kedisi- Scottish Fold Longhair) olarak kaydedilmektedir.
Kedinizin tüy uzunluğunu seçerken “ne kadar tüye tahammül edebilirim” diye kendinize sormanız gerekmektedir. Deri hücrelerinin kendini yenilemesi gibi kıl hücreleri de kendilerini yenilemekte ve insanın saç-kıl dökmesi gibi kediler de tüylerini dökmektedir. Uzun tüylü kedilerin tüy uzunluğundan dolayı döktükleri tüyler daha belirgin olmaktadır. Şahsi tecrübeme dayanarak bir uzun tüylü kedinin 4 kısa tüylü kediden daha fazla tüy sorunu yarattığını itiraf etmeliyim:) Uzun tüylü kedinizi her gün taramanız, en az ayda 1 kez özel kedi kozmetiği ürünleriyle yıkamanız ve tüy bakımını ASLA ihmal etmemeniz gerekmektedir. İhmal ettiğiniz anda kıtıklanma ve akabinde dermal hastalıklar kapınızda olacaktır. Tüm bu zahmetine rağmen uzun tüylü kedilerin daha alımlı ve güzel olduğu hakikatini göz ardı etmemek lazım. Gülü seven dikenine katlanır misali uzun tüylü gösterişli bir kedi alan tüy bakımı konusunda hassas olmalıdır. Mükemmel bakımlı uzun tüylü bir kedinin büyük bir emek olduğunu ve yetiştiricilerinin tebrik edilmesi gerektiğini unutmayın;)
Yarı uzun tüylü dediğimiz ırklar da mevcut olup genel olarak tüyler yele ve kuyrukta uzunlaşmaktadır. Gövde de uzun olan tüylerin yoğunluğu uzun tüylü diye sınıflandırdığımız iran (persian) kedilerdeki gibi olmamaktadır.
Kısa tüylü kediler eğer ırksa da yine sokaktaki kediye göre tüylerinin yoğun olduğunu ve daha fazla tüy dökeceğini unutmayın. Irk değil soya göre bile değişen tüy yoğunluğunu kedi yetiştiricisine danışarak öğrenebilirsiniz. Kendi kedileri arasında kıyaslama yaparak size tüy yoğunluğuyla ilgili bilgi verecektir.
Kedi Alırken Dişi Kedi mi Erkek Kedi mi Almalı?
Pet olarak kedi alırken aldığınız kedinin cinsi çokta önemli değildir. Kısırlaştırma yapmadığınız sürece dişi kedi de erkek kedi de aynı derecede sorun yaratacak ve sizi yoracaktır. Erkek kediler ergenliğe girdikten sonra bölgelerini işaretlemeye ve dişi kedi kokusu alınca koku bırakmaya başlayacaktır. Koku dediğimiz şey erkek kedinin hormonlarından oluşan özel bir sıvıdır ve arka bacağını kaldırarak bu sıvıyı her yere püskürtebilmektedir. Çok ağır kokan bu sıvı çoğu kez kimyasallarla temizlenmesine rağmen çıkmayabilmekte ve bazen püskürttüğü yerleri fark edemeyip odada kokunun nerden geldiğini anlayamayabilirsiniz. Erkek kediniz gördüğü her nesneye hunharca koku bırakabilmekte, yanına 10 saniye attığınız ceketinizi dahi anında işaretleyebilmektedir. Kedi koktuğunu sandığınız çoğu kedici arkadaşınız erkek kedi püskürtmesinin kurbanı olmakta ve eşyalarına koku bırakılmış bulunmaktadır:) Çözümü kısırlaştırmadır. Erkek kediler kısırlaştırıldıktan sonra %90 oranında koku bırakmayı kesmektedir. %10 risk mevcuttur ve bunu engellemek adına koku bırakmaya başlamadan erken kısırlaştırma yapmak gerekmektedir.
Dişi kedi de zannedildiğinin aksine kızgınlığa girdiğinde ters davranışlar sergilemektedir. Kediniz aniden perdenize, yorganınıza, halınızın ortasına işemeye başlayabilir(tecrübeyle sabit:)) Erkek kedideki gibi ufak bir püskürtme değil sırıl sıklam çişli bir yorganla başbaşa kalmanız kaçınılmaz hale gelebilir. Kızgınlık dönemi açısından ele alındığında erkek kedi de dişi kedi de aynı derecede sorun yaratabilmektedir.
Cins Kediyi Nereden Almalı?
Yavru ya da yetişkin sahiplenmek istiyorsanız kedinin sağlıklı bir ev kedisi olmasına özen gösterilmeli. Hele evde başka bir kediniz varsa ona da hastalık bulaşma ihtimaline karşı mutlaka sağlıklı olduğundan emin olunan bir kedi sahiplenilmeli. Günümüzde internet yoluyla da ulaşabileceğiniz çeşitli kişilerce açılmış cins kedi ilanlarına rastlamanız mümkündür. Dikkat etmeniz gereken ilk şey yavruysa kedinin anne altından olmasıdır. Yavrunun sağlıklı gelişimi için anneyi en az 8 hafta emmeli ve 12 haftaya kadar da anne yanında kalarak sosyalleşmesi tamamlanmalıdır. Kediler 1 yaşına kadar yavrudur ve asla anneden erken ayırmakta acele etmeyin! “Ne kadar erken gelirse bize o kadar çabuk alışır” sanrısı büyük bir yanılgıdır ve anneden erken ayrılan yavrunun özgüven eksikliği ve sosyalleşme sorunlarına neden olabilir. Anne altından yavru veren kişinin hayvanı istismar etmediğinden, yılda 3 kez doğurtmadığından emin olmak için kayıtlı ve kedici camia içerisinde prestijli bir yetiştirici olmasına özen gösterilmelidir. Yetiştiricilik ve kedi bakımı konusunda tecrübesi olmayan birinin yanlış bakımı kedinizin ileride kronik rahatsızlıklar yaşamasına neden olabilir. Bilinçli, eğitimli ve göz önünde olan kayıtlı bir kedi yetiştiricisinden kedi almanız mağduriyetinizi minimuma indirecektir. Anne altından diyerek ülkeye kaçak yollarla sokulmuş yavrular satan kişiler bağışıklığı gelişmemiş bu yavruların sağlık garantisini veremezler. Farklı ortamlardan gelen kedileri bir arada tutan kişiler bulaşıcı hastalıklara karşı da gerekli önlemleri alamadıkları için gerek taşınma sırasında gerek satış sırasında çeşitli viral hastalıklar kapan bu yavruların çoğu ölmekte ve yavru sahipleri de maddi manevi mağdur olmaktadır. Bu mağduriyeti sadece kafeste kedi satanlar değil, facebook gibi sosyal medyada evde kedi baktığını iddia eden yurtdışı kaçakçıları da yapmaktadır. Kediyi aldığınız kişinin prestiji önemlidir ve gelecekte maddi manevi mağdur olmamanız adına en önemli kriterdir.
Kedi Fiyatları Hangi Civarda?
Yavru kedilerin ücretleri tamamıyla soyuna ve özel bakımına göre değişmekte olup şecereli bir kedinin ücreti genel olarak 1500 TL üzerindedir. Günümüzde tahılsız mamanın kilosu 35-40 TL civarında olmakla birlikte veteriner ve özel bakım masraflarıyla bir kedinin 2-3 ay bakım maliyeti ciddi tutarlara çıkmaktadır. Kedi evinin yarışma ve eğitimlere yaptığı harcamaları da göz önüne alırsanız ucuza kedi alacağınız kişinin “ucuz etin yahnisi yavan olur” misali bir yerlerden açık vereceğini unutmayın. Kedi bir kez alınır ve iyi beslenmeyen kedide kronik hastalıklar olma riskine karşı sürümden kazanmaya çalışan hayvan istismarcılarının kurbanı olmayın. Cins kediyi az doğum yaptıran, el altından petshoplara kedi vermeyen, kedisini en iyi kalite mamalar ve besinlerle evinin içinde besleyen kişilerden kedi sahiplenmeniz en önemli tavsiyemizdir!
Feyza Nur ÇELİK
Felinoloji Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
www.pofudukcattery.com
Bize her türlü sorunuz için info@felinolojidernegi.org adresine yazarak ulaşabilirsiniz.